'Op Strand IJburg heeft de vrolijke chaos van Blijburg plaatsgemaakt voor een plek die aan alle kanten gereguleerd is

Met het verdwijnen van Blijburg is ook de licht anarchistische sfeer teloorgegaan. Beeld Sanne Zurné

Met het verdwijnen van Blijburg is ook de licht anarchistische sfeer teloorgegaan.BEELD SANNE ZURNÉ

Zandvoort mag dan Amsterdam Beach worden genoemd, de échte Amsterdamse stranden bevinden zich in de stad zelf. Het Parool strijkt er deze zomer neer: hoe liggen ze erbij? Kun je er zwemmen, wat is er te beleven? Deze week: Strand IJburg.

Frenk der Nederlanden12 augustus 2023, 03:00

STADSSTRAND

Lees ook de eerdere afleveringen terug van deze zomerse serie:

• Een duik in het verleden van het Amsterdamse stadsstrand
• Leven en laten leven in de Nieuwe Meer
• Bij Strand Kaap is het een en al strand, maar waar is het water?

Van alle stadsstranden in Amsterdam lijkt Strand IJburg nog het meest op een echt strand. Weliswaar zijn er geen golven, maar waar andere stranden als de Nieuwe Meer, Sloterplas en Gaasperplas door mensenhanden zijn ontstaan, ligt Strand IJburg aan natuurwater: de IJburgbaai, en die sluit weer aan op het Buiten-IJ en het IJmeer.

Zeg strand en IJburg en tien tegen één dat binnen een minuut de naam Blijburg valt. Het is alweer vijf jaar geleden dat het iconische stadsstrand werd gesloten, maar nog altijd klinkt de echo uit het verleden door.

Geen wonder, want in de 15 jaar dat Blijburg bestond, werd de creatie van Stanja van Mierlo en Britt Stegerhoek het feestelijke uithangbord van de nieuwe stad die op IJburg uit de klei werd getrokken.

OPRUKKENDE WONINGBOUW

Blijburg werd in 2003 aan de noordzijde van Haveneiland geopend. In de vijftien jaar dat Blijburg bestond – menigeen heeft zoete herinneringen aan festivals als Costa del Soul, Zeezout, Oranjebloesem, Apenkooi en Vrijland – moest het paviljoen vier keer verhuizen vanwege de oprukkende woningbouw. Een jaar na de definitieve sluiting in 2018 ging op Strandeiland Strand IJburg open.

Met het verdwijnen van de naam is ook de licht anarchistische sfeer teloorgegaan. De vrolijke chaos van Blijburg, waar improvisatie het toverwoord was, heeft plaatsgemaakt voor een strand dat aan alle kanten gereguleerd is; een speeltje van planologen.

De voorzieningen zijn tiptop in orde: een groot (betaald) parkeerterrein, met een standplaats voor taxi’s en een ‘kiss-and-ride’, alle ruimte om de fiets te stallen en zelfs aparte vakken voor scooters en brommers. Er zijn zebrapaden, drempels voor het autoverkeer en een pad van stelconplaten naar het water.

GRATIS ZONNEBRAND

Ook op het ruimbemeten strand zelf is aan alles gedacht: een keurig verzorgd toiletblok, hangmatten, picknicktafels, speeltoestellen, plantenbakken met palmbomen en waterkranen. De reddingsbrigade (open in het weekend en bij temperaturen boven de 25 graden) houdt toezicht, er is een EHBO-post, en het Zilveren Kruis biedt gratis zonnebrandcrème tegen huidkanker aan: ‘Dus wat je ook beweert, zorg dat je smeert.’

Voetbal, volleybal, fitness, skaten: het kan hier allemaal. Beeld Sanne Zurné

Voetbal, volleybal, fitness, skaten: het kan hier allemaal.BEELD SANNE ZURNÉ

De reddingsbrigade en de EHBO staan op een strip langs het strand, samen met een winkeltje en Vrijland, waar jongeren op een regenachtige dag terecht kunnen om te knutselen, muziek of theater te maken. Daarnaast staat het Strandlokaal, een informatiecentrum waar een expositie over de ontwikkeling van IJburg is te zien, compleet met archeologische vondsten uit het IJmeer.

En overal staan borden om de bezoekers bij de les te houden. ‘Fijn dat je er bent, maar houd je aan de regels: luister naar de adviezen van het strandtoezicht; zet je fiets/scooter op de speciale parkeerplekken; hou het strand schoon, gebruik de afvalbakken; lachgasverkoop is niet toegestaan; maak gebruik van de toiletten; zwemmen is altijd op eigen risico; let op elkaar en op je kinderen.’

Wie had het nog over Blijburg?

TOPLESS

Dat gezegd hebbende: puur als strand is IJburg wel geslaagd. Op een hete zomerdag liggen de badgasten hutjemutje aan het met drijflijnen afgezette water. Met de diversiteit zit het hier wel goed: gezinnen, groepen jongeren, veel kinderen.

Hier en daar liggen moslima’s, ondanks de warmte van top tot teen ingepakt, maar ook topless vrouwen. En dat wordt niet door iedereen gewaardeerd. Als een groep van een stuk of vijftien kinderen twee jonge vrouwen ontdekken van wie er één geen bovenstukje draagt, ontstaat een dreigende sfeer. Ze gaan om de vrouwen heen staan, de oudere kinderen stoken de jongere op om zand naar ze te gooien.

Een man springt ertussen en vraagt ze de vrouwen met rust te laten. “U trekt toch niet uw broek uit om alles te laten zien? Waarom mogen die kechs dan wel bloot?” Een van de vrouwen besluit de strandwacht erbij te halen, de ander vaart tegen de kinderen uit. “This is a public space,” schreeuwt ze, maar het is aan dovemansoren gericht. Pas als een lifeguard in het gezelschap van twee strandconciërges arriveert, verspreiden ze zich over het strand. Een kale man met tattoos schreeuwt ze na: “Het is hier een vrij land!”

WATERSPORTERS

De kinderen steken een middelvinger op en verdwijnen in de richting van de sportvelden, want ook daar is aan gedacht. Voetbal, volleybal, fitness, skaten: het kan hier allemaal. En voor de watersporters ligt helemaal aan het einde van het strand Surfcenter IJburg.

Tijd voor een ijsje. Naast paviljoen De Japanner staat een opengewerkte container met snacks, drankjes en ijs. Het restaurant zelf, dat ook vestigingen heeft aan de Bilderdijkstraat en de Albert Cuypstraat, wordt gerund door enthousiast en opvallend jong personeel. De menukaart biedt alles waar je op een warme dag behoefte aan hebt: cocktails (Mokum Mule!), gin-tonics en Japans fingerfood. Niet goedkoop, zeker niet voor een strandtent, maar wel lekker.

En zo wordt Strand IJburg toch een beetje Blijburg. Het strand zal in de huidige vorm tot 2026 mogen blijven. Vanwege de aanleg van een waterkering, bruggen en sluizen moeten de huidige voorzieningen dan verdwijnen, maar het strand blijft definitief op deze plek en zal daarna opnieuw worden ingericht.

De reddingsbrigade en de EHBO-post staan op een strip langs het strand, samen met een winkeltje en informatiecentrum Strandlokaal. Beeld Sanne Zurné

De reddingsbrigade en de EHBO-post staan op een strip langs het strand, samen met een winkeltje en informatiecentrum Strandlokaal.BEELD SANNE ZURNÉ

STRAND IJBURG

Adres en openingstijden Pampuslaan 505 Bereikbaarheid Bus 66, tram 26. Betaald parkeren Zwemwater Ja. Toezicht van 1 mei tot 30 september Horeca Paviljoen De Japanner, dagelijks geopend van 17.00-22.00 uur, zaterdag en zondag vanaf 12.00 uur. Op vrijdagavond regelmatig dansfeesten: IJmibo Voorzieningen Voetbalveld, volleybalvelden, fitness, surf/supcentrum, reddingsbrigade, EHBO-post, strandwinkel, gratis toiletten. Van 1 april tot 1 oktober is het strand verboden voor honden.’ Bron: Het Parool