Source: https://www.trouw.nl/duurzaamheid-economie/wereldwijd-plannen-voor-verdubbeling-kernenergie~b83906e5/

De hoeveelheid kerncentrales kan in de komende twintig jaar wereldwijd gaan verdubbelen, stelt de World Nuclear Association. Momenteel zijn 56 reactoren in aanbouw; voor nog eens 358 zijn er plannen.

Precies op het moment dat de beschadigde kerncentrale van Fukushima begint met het lozen van radioactief koelwater in de oceaan, blijkt dat overheden, ondernemers en energiebedrijven nog lang niet niet klaar zijn met kernenergie. Wereldwijd zijn ruim 56 kerncentrales in aanbouw; voor nog eens 358 centrales bestaan bouwplannen. Dat staat in een nieuw rapport van de World Nuclear Association (WNA). Al die centrales zouden voor 2040 operationeel ‘kunnen’ zijn.

De meeste kerncentrales in aanbouw staan in China (18), gevolgd door India (8), en Rusland en Turkije (elk 4). Afgelopen jaar zijn 8 nieuwe kerncentrales op het stroomnet aangesloten, 2 daarvan in China. Kernenergie heeft de wind mee, zegt Jonathan Cobb van de internationale branchevereniging WNA. Het stoot geen CO2 uit en helpt landen de energiezekerheid te vergroten – extra belangrijk nadat Europa olie en gas uit Rusland in de ban deed, met een grote prijsstijging tot gevolg.

Bij de branchevereniging zijn bedrijven aangesloten die kerncentrales bouwen, ze runnen, uranium verrijken of die ze helpen met juridische en financiële dienstverlening. Als het die partijen lukt om alle 358 geplande kerncentrales te bouwen, groeit het nucleaire vermogen naar ruim 800 gigawatt. Afgelopen jaar bleef het vermogen van alle huidige 437 draaiende kerncentrales net onder 400 gigawatt. Twee kerncentrales in Nederland

Het zijn indrukwekkende cijfers, waarmee de branchevereniging zegt dat kernenergie momentum heeft. De plannen van Nederland staan ook in de lijst: minister Rob Jetten van klimaat kondigde vorig jaar aan dat hij twee kerncentrales wil bouwen. Dat voornemen is in de provincies niet onopgemerkt gebleven. Uit de provincieakkoorden blijkt dat meerdere provincies open staan voor een (kleine) kerncentrale, of dat ze er onderzoek naar zouden willen doen. Zeeland en Gelderland spreken zich het duidelijkst uit: zij willen wel.

Toch is nog hoogst onzeker of al die kerncentrales er echt komen. Een kerncentrale zet je niet zomaar even neer. Voordat de eerste schop in de grond kan, moeten vergunningen geregeld en financiering gevonden. Die vergunningstrajecten duren lang, zeker in Westerse landen waar buren en milieuclubs kunnen protesteren.

“Om alle plannen gerealiseerd te krijgen moeten overheden duidelijk maken welke rol kernenergie speelt in de energiemix”, zegt Cobb. Soms moeten ze de nucleaire toezichthouder versterken, zodat bedrijven weten aan welke regels ze zich moeten houden en de overheid een rol kan spelen bij financiering van de plannen.

Daarna volgt dan de bouw, een proces dat jaren duurt. De meeste projecten lopen ook nog eens grote vertraging op. Sterker: aan tien van de kerncentrales die in aanbouw zijn, wordt al meer dan tien jaar gewerkt. Van vijf centrales is de bouw gepauzeerd of zelfs geannuleerd.

Meer centrales gesloten dan geopend

In de kleine lettertjes vertelt het brancherapport dan ook een ander verhaal. “We komen uit een tijd dat er ook veel kerncentrales zijn dicht gegaan”, zegt Emeritus hoogleraar kernenergie Wim Turkenburg. Sinds de eeuwwisseling sloten net iets meer kerncentrales dan er open gingen. Daardoor zijn er nu enkele kerncentrales minder operationeel dan in 2008. De overgebleven installaties leveren ongeveer even veel energie.

Projecten voor zonnestroom en windenergie doen het dan veel beter, schrijven onafhankelijke onderzoekers in het World Nuclear Industry Status Report. Het aandeel kernenergie in de wereldwijde energiemix kwam in 2021 zelfs onder de 10 procent, voor het eerst in vier decennia. Ze rekenden uit dat in 2021 ruim acht keer meer in zonne-energie werd geïnvesteerd en zes keer meer in windenergie.

Zijn er dan geen successen te melden over kernenergie? Toch wel. Kernreactors blijken het langer vol te houden dan gedacht: inmiddels zijn ze gemiddeld 31 jaar, sommige zelfs ruim ouder dan 40. Toch zijn inmiddels al meer dan 200 kerncentrales gesloten. Slechts 22 daarvan, schrijven de onafhankelijke onderzoekers, zijn volledig ‘afgebroken’. Die terreinen zijn weer toegankelijk voor gewone stervelingen. Afbraak duurde gemiddeld 20 jaar. Van bijna alle andere uitgezette centrales zijn de meest radioactieve delen (nog) niet opgeruimd.