Demissionair minister-president Mark Rutte moet per direct weg en worden vervanger door een buitenstaander. Dat zeggen PvdA-leider Attje Kuiken en GroenLinks-leider Jesse Klaver in Nieuwsuur. Ze komen morgen in het debat over de val van het kabinet met een motie van wantrouwen van deze strekking tegen Rutte.

Klaver noemt de premier een “sta in de weg om nog verder te komen”. Volgens de GroenLinks-leider is Rutte persoonlijk verantwoordelijk voor de val van het kabinet. “Hij heeft laten zien dat hij niet meer boven de partijen staat op dit moment. Ik denk dat het daarmee moeilijk wordt om dossiers die er nu nog liggen af te handelen.”

“De politieke angel moet eruit en die angel heet Mark Rutte”, vult Kuiken aan.

In het voorstel van de linkse oppositiepartijen staat dat er voorlopig een nieuwe onafhankelijke premier moet komen om het demissionaire kabinet te leiden. Kuiken en Klaver, die eerder vandaag een gezamenlijke kieslijst aankondigden, doen geen suggestie wie Ruttes tijdelijke opvolger moet zijn.

Kuiken noemt het niet voor de hand liggend dat

Kwaad bloed

Als een meerderheid morgen met het voorstel instemt, kan Rutte niet door als premier, ook niet demissionair. De linkse fractievoorzitters zeggen nog niet te weten of de motie het haalt. Het voorstel haalt het alleen als er steun is van minstens een van de coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie.

Duidelijk is wel dat de opstelling van VVD-leider Rutte de laatste week voor de val van het kabinet kwaad bloed heeft gezet bij de andere coalitiepartijen. Het kabinet viel vrijdagavond over migratiebeleid. Na een maandenlange discussie over maatregelen om de asielinstroom te beperken, concludeerden de vier coalitiepartijen dat ze er niet uit gingen komen.

Vooral de VVD en de kleinste regeringspartij ChristenUnie stonden daarbij lijnrecht tegenover elkaar. Betrokkenen lieten de afgelopen dagen doorschemeren dat de harde opstelling van de premier zelf de boel op scherp heeft gezet. “Onverklaarbaar” en “roekeloos” klinkt het over het gedrag van Rutte, die op ramkoers zou zijn geweest.

Geen opvolger

De reden dat een crisis voor hem nu niet slecht uit zou komen is dat vallen over het asielbeleid voor de VVD-achterban te verteren is. En voor Rutte - waarvan gezegd wordt dat hij nog een keer lijstrekker wil worden - komt dit moment ook niet slecht uit. Er staat immers nog geen opvolger klaar binnen zijn partij.

GroenLinks en PvdA zijn overigens niet de enigen die het op de demissionair premier gemunt hebben. Ook PVV-leider Geert Wilders wil Rutte per direct weg hebben. “Ook een demissionaire premier kan gedwongen worden op te stappen. Morgen gaan we dat proberen”, liet hij weten op Twitter.