Stap voor stap wurmt de nucleaire sector zich op het podium van de VN-klimaatconferentie. Nadat kernenergie lange tijd in het verdomhoekje zat, en wind en zon als enige oplossing werden gepropageerd, begint het atoom in Dubai feller te stralen.

Dit weekend sloegen 22 landen - waaronder Nederland, Frankrijk, de VS en Polen - de handen ineen voor een verklaring ten faveure van atoomstroom. Tussen nu en 2050 moet de hoeveelheid kernenergie verdrievoudigen, stelt de Triple Nuclear Power-verklaring. Maar niet alleen politici in Dubai, ook jongeren ijveren op de top voor de nucleaire optie.

,Niets is onmogelijk”, jubelt de Arabische studente Ghayah Alharmoodi. Ze is tenger, 20 jaar oud en aanstekelijk vrolijk. Onder haar gewaad draagt ze een Nuclear for Climate-T-shirt. Ze is overtuigd dat zelfs het Midden-Oosten, al bijna honderd jaar de olieput van de wereld, een draai kan maken naar nucleaire energie.

Eerste in Midden-Oosten

,Als Verenigde Arabische Emiraten geven wij het voorbeeld in de regio”, zegt de in Dubai geboren vrouw. ,Nog maar één jaar blokken en dan wil ik aan de slag in de nieuwe Barakah-kerncentrales.” Sinds 2020 nam de golfstaat drie atoomcentrales in bedrijf - de eerste in de Arabische wereld - en een vierde volgt spoedig.

Alharmoodi is wel gewend aan metamorfoses. Ze zag haar geboortestad Dubai in twee decennia veranderen van wijken met zandwegen tot indrukwekkende metropool met het hoogste gebouw ter wereld. Een kwart van alle benodigde energie in de Emiraten komt straks uit het Barakah-complex. ,In de Emiraten zien wij vooral de voordelen. En we geloven in onze leiders.”

Om fossiele brandstoffen te vervangen zijn wereldwijd veel meer kerncentrales nodig. Vijftig landen tonen interesse om te bouwen, zo schat King Lee van de World Nuclear Association (een koepelorganisatie van de industrie). ,In 26 landen is de constructie, of de voorbereiding daarvan, daadwerkelijk in volle gang”, verklaart Lee in het paviljoen Net Zero Nuclear.

Maar duurt de bouw van die centrales niet vaak erg lang? ,Als je kijkt naar wat China doet, dan is vijfenhalf jaar genoeg om een kerncentrale uit de grond te stampen”, antwoordt Lee. ,Ze bouwen op tijd en binnen budget, net zoals de Koreanen hier hebben gedaan in de Verenigde Arabische Emiraten.”

Energiezekerheid

Ruim vijf jaar is aanmerkelijk korter dan de acht jaar waarmee Den Haag rekent voor de bouw van twee nieuwe centrales, mogelijk bij Borssele. Lee knikt. ,Het kost tijd om de supply chain in Europa weer op te zetten. Die heb je nodig, net als bij elektrische auto’s of windturbines. En jullie raakten een deel van je kennis kwijt. In de jaren 70 en 80 zijn veel kerncentrales gebouwd, als reactie op de energiecrisis. Die energiezekerheid is nu, naast klimaat, opnieuw een reden om erin te stappen.”

De verklaring van de 22 landen, getekend in aanwezigheid van de Franse president Macron, benadrukt dat een kerncentrale relatief weinig oppervlakte behoeft. En dat kernstroom de stabiliserende factor kan zijn in een energiemix met fluctuerende zon en wind. Nucleair afschakelen, zoals Duitsland en België doen, maakt de weg naar een klimaatneutrale economie juist duurder.

,Het gaat niet alleen om stroom voor stedelijke gebieden”, zegt de jonge kerngeleerde Amanda Nompumelelo uit Zuid-Afrika. ,Het is ook een oplossing voor afgelegen mijnbouwprojecten.” Ze is daarom blij met het initiatieven van de 22 landen. Bijvoorbeeld de oproep aan de Wereldbank en andere financiële instellingen om kernstroom, ook voor ontwikkelingslanden, als optie te ondersteunen.

Polen werkt zelfs op drie fronten aan kernenergie. ,In 2033 moet de eerste van drie grote kerncentrales draaien”, zegt de Poolse Jadwiga Najder, die voor de vijfde keer een klimaattop bijwoont. ,Verder hebben chemische bedrijven interesse in de nieuwe kleine reactoren. En ten derde ontwikkelt het Poolse instituut NCBJ een reactor die zeer hoge warmte levert aan de industrie. We hebben ook geen keuze: zo’n 80 procent van onze stroom komt nu uit kolen.”

Antipathie verdwijnt

Toen Najder haar eerste klimaattop beleefde in Katowice in 2018, en ze ook de positieve kanten van kernenergie probeerde uit te dragen, was lang niet iedereen daarvan gediend. ,We hebben een dikke huid moeten kweken. Er zit veel emotie bij tegenstanders.” Maar ze ziet die antipathie langzamerhand verdwijnen. ,Kernenergie is niet slechts leuk om te hebben, het is essentieel om de doelen van Parijs te halen.”

Op de nucleaire faculteit van de Universiteit van Sharjah (vlakbij Dubai) waar Ghayah Alharmoodi studeert, is bijna 70 procent vrouw. ,Het is de enige universiteit in de regio waar vrouwen deze richting kunnen volgen”, vertelt ze. Ze vindt het lastig zich de soms felle discussie over kernenergie in Europa voor te stellen. ,Ik denk dat kernenergie een enorme stap is naar een duurzame toekomst.”